Er zijn zoveel ontwikkelingen op dit moment op het gebied van gezonde, verantwoorde en duurzame voeding. Maar wat zijn hypes en welke ontwikkelingen zijn blijvend? En wat is gezond en bewust eten nu precies als je het aan de experts vraagt?
Samen met Isabel Boerdam van De Hippe Vegetariër wierpen we een 360 graden blik op het onderwerp door in gesprek te gaan met experts uit de food branche. In deel V van de 5-delige serie spreekt Isabel met Saraï Pannekoek. Saraï is een jonge en bevlogen sportdiëtist, die het haar persoonlijke missie maakt om duurzame voeding op de kaart te zetten.
Saraï, help me! Als me één ding opvalt als het gaat om berichtgeving rondom voeding, dan is het dat die enorm tegenstrijdig is. Kokosolie of olijfolie? Koolhydraten of eiwitten? Ik raak regelmatig de kluts kwijt. Hoe ga jij daar zelf mee om?
Ik ben zelf redelijk nuchter. Mijn ouders komen uit Zeeland, dus ik heb ook echt van die nuchtere roots. Ik voel me daarom best wel stabiel in mijn voedingskeuzes en laat me niet snel gek maken. Daarnaast heb ik een heel fijn netwerk waarin we dit soort dingen bespreken. Het belangrijkste wat ik in de loop der jaren heb geleerd is dat voeding nooit zwart-wit is, ook al laat de media of wetenschap ons dat soms geloven. Het is niet óf kokosolie óf olijfolie, het gaat juist om de balans en de nuance daarin. Het is heel belangrijk om dat te beseffen in voeding.
Mensen vinden hun voedingsadviezen steeds vaker online, op blogs, websites, via apps. Wat is jouw rol als diëtist in zo’n digitale wereld waar alles al op internet staat?
Ik denk juist dat diëtisten het verschil kunnen maken in die nuance, dat lees je niet online. Voeding wordt vanuit zoveel mogelijk perspectieven belicht, en er is ook niet één dieet dat voor iedereen geschikt is. Het gaat er echt om welke voeding past bij jouw wensen en jouw omgeving en de praktische uitvoering daarvan in het dagelijks leven. En daar probeer ik dan zo goed mogelijk een advies in te geven. Dat vind ik heel leuk om te doen!
Mooi! Maar er is natuurlijk ook een leven na het bezoek aan de diëtist. Waar raad jij je cliënten en andere mensen aan om hun voedingsinformatie vandaan te halen wanneer ze een vraag hebben?
Sowieso I am a Foodie, ik ben daar een blogger voor. We zijn allemaal diëtisten die in de praktijk werken mét een wetenschappelijke achtergrond en duiken dus echt de literatuur in wanneer we blogs schrijven of vragen van cliënten beantwoorden. Daarnaast probeer ik altijd naar instanties of bronnen te verwijzen, die de wetenschap en de praktijk eigenlijk samen laten komen in dat wat ze schrijven. Dat vind ik zo belangrijk, omdat op die manier je de nuance erin kunt brengen, juist omdat voeding een heel grijs gebied eigenlijk is.
Welke rol spelen de termen ‘gezond’, ‘bewust’ en ‘duurzaam’ in jouw voedingsadvies? Wat wil je jouw cliënten meegeven hierover?
Nu je dit vraagt, realiseer ik me dat er echt een relatie is tussen gezond, bewust en duurzaam, en op een bepaalde manier geef ik dat ook mee aan mijn cliënten. Want op het moment dat je je bewust wordt van het belang van je eigen gezondheid, en gezondere keuzes gaat maken in je voeding, dan realiseer je je ook dat je eigenlijk alleen gezond kan zijn als je omgeving dat ook is. En dan ga je automatisch duurzamere keuzes maken. Voor mij hangt dat echt met elkaar samen.
Dat zeg je mooi! Hoe komt dit dan terug in je eigen eetkeuzes?
Mijn eetpatroon heeft zich de afgelopen jaren echt ontwikkeld. Ik ben me steeds bewuster geworden van hoe mijn eigen gezondheid samenhangt met die van de wereld om mij heen. Wat ik eet, heeft een reactie op het grotere geheel. Daarom ben ik steeds duurzamer gaan eten: ik kies zoveel mogelijk voor plantaardig en eet zo onbewerkt mogelijk. Hierdoor lever ik zowel een positieve bijdrage aan mijn eigen gezondheid als aan dat van de dieren en al het leven dat op deze planeet plaatsvindt. Dat vind ik belangrijk.
We hebben een hoop voedingshypes voorbij zien komen de afgelopen jaren. Superfoods, suiker-fobie, brood-fobie, vet-fobie, glutenvrij, lactosevrij. Welke van die ontwikkelingen neem jij mee in je advies? Ben je daar standvastig in of kijk je ook naar de trends?
Ik kijk zeker naar de trends. Ik vind het heel belangrijk om daarbij aan te sluiten en te weten wat er speelt. Maar nogmaals ik ben daar ook heel nuchter in, ik geloof gewoon heel erg in wholefoods en plantbased. Producten die zo veel mogelijk voedingsstoffen bevatten en zo min mogelijk bewerkt zijn. Dat is voor mij de basis van een gezond voedingspatroon. Verder probeer ik te kijken naar wat zijn de wensen van diegene die ik adviseer, en als die persoon zich prettig voelt bij weinig koolhydraten of veel eiwitten dan help ik om daar een gezonde balans in te vinden.
In jouw vijf jaar als diëtist, hoe zijn de cliëntvragen in die periode veranderd?
Ik merk dat cliënten tegenwoordig vaker eerst zelfonderzoek doen. Dan proberen ze iets en lukt dat niet helemaal, en dan denken ze: ‘Oké, ik ga wel even naar een diëtist’. Maar als de diëtist met een advies komt, dan kan het nog steeds zo zijn dat ze denken: ‘Nee, dit geloof ik niet’. Maar juist daar ligt dus een hele mooie uitdaging voor mij als diëtist en voor mijn collega’s, om hier echt een coachende rol in te hebben. Vroeger kon een diëtist een advies geven en volgde iemand het op omdat er nog geen google was. Diëtetiek was toen gewoon een specialisme, nu zien mensen de diëtist meer als één van de mogelijke informatiebronnen, en zijn ze zelf heel kritisch welk advies ze willen volgen.
Als we de massa een stukje verantwoorder zouden willen laten eten, waar valt dan de meeste winst te behalen? Wat zou jij ons adviseren als je één tip mag geven?
In het algemeen geloof ik dat het belangrijk is dat we focussen op meer plantaardig: meer peulvruchten, groenten, fruit, volkoren granen. Daardoor wordt minder vlees eten steeds makkelijker, dat is denk ik ook belangrijk voor de toekomst.
Als ik één tip mag geven, dan zou ik een challenge doen: eet bij elke maaltijd groente. Waarom? Omdat we in NL veel te weinig groente eten (per dag heb je minimaal 250 gram nodig) en groente bevatten zoveel goede voedingsstoffen zoals vezels, vitaminen en mineralen. En als je het dan nog praktischer wilt maken: eet bij elke maaltijd 1 of 2 handjes groente. Dan zie ik mensen meteen denken: groente bij het ontbijt!? Super leuke uitdaging, ga dat nou eens lekker ontdekken! Bij de lunch dat kan vaak nog wel, en het avondeten komt wel goed. Door zo’n challenge leg je de focus op de mogelijkheden, in plaats van op wat niet zou mogen. En door die hoeveelheid groenten krijgen mensen sowieso al meer vezels, vitaminen en mineralen binnen. Dan gebeurt er intern al heel veel met je gezondheid door alleen al meer groenten te eten. En dat is pas een klein tipje van de sluier. Want we kunnen nog veel meer challenges bedenken. We beginnen klein, het moet behapbaar zijn, en zo gaan we verder bouwen.
En als je vooruitkijkt naar 2025, hoe denk je dat gezond en bewust eten eruitziet?
Ik hoop dat we stappen hebben gemaakt, ik denk het wel. Ik merk het om me heen, zoveel mensen zijn bewust met voeding bezig, en ook mensen die eerst niet bewust bezig waren die gaan nu ook daarin mee. Je hoeft maar social media te openen en je krijgt tips over voeding. Wat ik hoop is dat we binnen nu en dan echt iets gaan doen aan kindermarketing, marketing voor jongvolwassenen, sportmarketing. Want dat is nu een nieuwe weg: bedrijven zetten topsporters in om snoep en frisdrank te promoten. Ik hoop echt dat daar betere regels voor komen, want de kinderen van nu bepalen de toekomst. We zien dat kinderen steeds vaker en steeds meer diabetes ontwikkelen en dat is zo ongelofelijk zonde aangezien ondermeer gezonde voeding hier zo’n grote rol in kan spelen. Ik wil dat kinderen in contact komen met de natuur, dat ze leren waar hun voeding vandaan komt, wat goede voeding is. Ik hoop dat we daarin iets heel moois kunnen doen.
Ook hoop ik dat er meer initiatieven vanuit de maatschappij komen, waardoor de omgeving langzaam veranderd en mensen gestimuleerd worden om andere keuzes te kunnen maken. Maar wanneer die marketing nog zoveel invloed heeft, dan is het heel moeilijk om met je eigen wilskracht gezonde keuzes te maken dag in dag uit. Tot slot hoop ik dat we grote stappen gaan zetten richting duurzaamheid en zo samen verder bouwen aan een betere wereld voor ons allemaal.
Nieuwsgierig naar meer? Bekijk dan hier de hele serie inclusief video’s.